Muối của rừng của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp trong chương trình Ngữ Văn 12 tập 1 kết nối tri thức dạy chúng ta phải trân trọng và bảo vệ thiên nhiên. Cùng VUIHOC soạn bài tác phẩm “Muối của rừng” chi tiết và đầy đủ nhất trước khi đến lớp nhé.
1. Soạn bài Muối của rừng: Trước khi đọc
1.1 Tìm hiểu về nhà văn Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Thiệp (1950- 2021) Sinh ra ở Thái Nguyên, quê gốc tại Thanh Trì, Hà Nội.
- Ông nổi tiếng với các thể loại tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch, phê bình văn học.
- Tác phẩm nổi bật như: Không có vua, Tướng về hưu, Những ngọn gió Hua Tát, Con gái thủy thần, Chảy đi sông ơi...
- Truyện ngắn của ông thường phản ánh nhiều vấn đề xã hội đương đại và có sự đa dạng trong phong cách viết.
→ Ông đóng góp quan trọng vào sự đổi mới của văn xuôi Việt Nam đương đại.
1.2 Trả lời câu hỏi trước khi đọc
Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 106 SGK Văn 12 Kết nối tri thức: Nêu một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về yếu tố kì ảo ở một tác phẩm trong số đó.
Lời giải chi tiết:
Một số tác phẩm văn học hiện đại Việt Nam và thế giới có yếu tố kì ảo:
a) Việt Nam:
- Vàng và Máu (Thế Lữ): Tác phẩm chứa đựng yếu tố huyền bí và rùng rợn, khám phá những góc tối trong tâm hồn con người. Truyện không chỉ khiến độc giả phải hồi hộp mà còn thể hiện những bí ẩn sâu kín bên trong nhân vật.\
- Chuyện xứ Lang Biang (Nguyễn Nhật Ánh): Câu chuyện về tình yêu và sự hy sinh được lồng ghép giữa thực và ảo, tạo nên một thế giới đầy mê hoặc. Cuộc hành trình của các nhân vật không chỉ đầy gian nan mà còn mang đến những bài học sâu sắc về tình bạn và sự đoàn kết.
- Bộ ba "Những đôi mắt lạnh", "Chuỗi hạt Azoth", "Xuyên thấm" (Phan Hồn Nhiên): đưa người đọc vào một thế giới học đường đầy kỳ ảo, nơi những bí ẩn và thử thách đan xen, thách thức không chỉ trí tuệ mà còn cả tinh thần của nhân vật.
b) Thế giới:
- Alice ở xứ sở thần tiên (Lewis Carroll): Cuốn sách kinh điển mở ra một thế giới kỳ ảo đầy sắc màu và sự tưởng tượng vô biên.
- Chúa tể của những chiếc nhẫn (J.R.R. Tolkien): Sử thi vĩ đại, kể về cuộc chiến tranh giành chiếc nhẫn quyền lực với bối cảnh và hệ thống nhân vật hoành tráng.
- Harry Potter (J.K. Rowling): Series truyện về cậu bé phù thủy Harry Potter đã trở thành biểu tượng của văn học thế giới, cuốn hút hàng triệu độc giả vào câu chuyện về cậu bé phù thủy và những cuộc phiêu lưu kỳ diệu.
- Cảm nhận:
Trong "Chuyện xứ Lang Biang" của Nguyễn Nhật Ánh, yếu tố kỳ ảo đóng vai trò quan trọng trong việc khắc họa cuộc hành trình của nhóm bạn trẻ đến với vùng đất Langbiang huyền thoại. Tác phẩm mô tả hành trình đầy thử thách của các nhân vật chính khi họ khám phá vùng đất với những câu chuyện cổ tích và truyền thuyết bí ẩn. Qua những khó khăn mà họ đối mặt, các nhân vật tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống, đồng thời rút ra những bài học về tình bạn, tinh thần đoàn kết, và sự trưởng thành. Cuốn sách còn vẽ nên một bức tranh sinh động về vùng đất Langbiang với thiên nhiên hoang sơ và những truyền thuyết đậm chất huyền bí.
Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 106 SGK Văn 12 Kết nối tri thức: Theo bạn, con người cần phải ứng xử với thiên nhiên như thế nào?
Lời giải chi tiết:
Con người cần phải đối xử với thiên nhiên bằng sự trân trọng, tôn trọng và trách nhiệm, bởi thiên nhiên không chỉ là nguồn sống mà còn là ngôi nhà chung của tất cả sinh vật trên Trái Đất. Trước hết, thiên nhiên cung cấp cho chúng ta những yếu tố cơ bản để tồn tại, như không khí trong lành để thở, nước sạch để uống, và thực phẩm để duy trì sự sống. Ngoài ra, thiên nhiên còn giúp điều hòa khí hậu, bảo vệ môi trường sống, và duy trì sự cân bằng sinh thái – tất cả đều là những yếu tố không thể thiếu để con người phát triển bền vững. Thiên nhiên còn mang lại biết bao vẻ đẹp, cảnh quan hùng vĩ, giúp thư giãn, giải trí và nuôi dưỡng tâm hồn con người.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, con người đang tác động tiêu cực đến thiên nhiên một cách đáng báo động. Các hoạt động khai thác tài nguyên quá mức, làm ô nhiễm môi trường, và biến đổi khí hậu đều gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Điều này không chỉ làm suy giảm đa dạng sinh học mà còn gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thiên tai và phát sinh dịch bệnh. Chúng ta đang dần phải đối mặt với những hệ lụy từ chính hành động của mình, như hiện tượng nóng lên toàn cầu, mất rừng, cạn kiệt tài nguyên, và ô nhiễm không khí.
Để bảo vệ thiên nhiên, con người cần thay đổi cách thức ứng xử với môi trường. Chúng ta có thể bắt đầu bằng việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách tiết kiệm và hiệu quả hơn, giảm thiểu rác thải, và bảo vệ môi trường sống. Ví dụ, việc tắt đèn khi không sử dụng, tiết kiệm nước, và hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần là những hành động đơn giản nhưng có tác động lớn. Bên cạnh đó, việc trồng cây xanh, bảo vệ rừng, và phát triển năng lượng tái tạo cũng đóng góp tích cực vào việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến thiên nhiên.
Ngoài ra, việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho bản thân và cộng đồng là điều cần thiết. Chúng ta có thể tham gia các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của việc bảo vệ thiên nhiên và khuyến khích mọi người cùng hành động. Cuối cùng, cần nhớ rằng, con người chỉ là một phần nhỏ bé của thiên nhiên. Sống hòa hợp với thiên nhiên và bảo vệ nó không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Chúng ta phải hành động ngay từ bây giờ để đảm bảo một tương lai bền vững cho bản thân và cho thế hệ mai sau.
>> Xem thêm: Soạn văn 12 kết nối tri thức
2. Soạn bài Muối của rừng: Trong khi đọc
2.1 Chi tiết nói về sự chuyển đổi tâm trạng đột ngột của nhân vật có thể báo hiệu điều gì?
Lời giải chi tiết:
Chi tiết trong đoạn trích mô tả một tình huống căng thẳng và đầy kịch tính:
- Sau tiếng động, con đầu đàn nhanh chóng xuất hiện, di chuyển một cách mạnh mẽ và linh hoạt. Nó văng mình rất nhanh đến nỗi gần như không có phút nghỉ giữa mỗi chặng dừng.
- Ông Diểu, người chứng kiến cảnh này, không khỏi cảm thán trước sự nhanh nhẹn và dẻo dai của con vật.
- Khi con đầu đàn biến mất, ông cảm thấy một nỗi xót xa đè nặng trong lòng, nhận ra rằng số phận của mình không có sự trùng hợp với số phận của loài đế vương ấy. Điều này khiến cho niềm vui ban đầu của ông giảm đi đáng kể.
Sự thay đổi đột ngột trong tâm trạng của ông Diểu không chỉ là một phản ứng cảm xúc tức thời, mà còn báo hiệu sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức của ông.
- Sau khi chứng kiến sự kiện này, ông bắt đầu nhận ra những sai lầm trong quá khứ của mình, chẳng hạn như việc săn bắn bừa bãi mà không nghĩ đến hậu quả.
- Sự hối hận dần dần chiếm lĩnh tâm trí ông, biến một người thợ săn lạnh lùng thành một người đầy thương xót.
→ Sự chuyển đổi tâm trạng này cũng báo hiệu một bước ngoặt trong nhận thức của ông, khiến ông nhìn nhận mọi việc dưới một góc nhìn mới, sâu sắc và thấu đáo hơn.
2.2 Theo dõi sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng.
Lời giải chi tiết:
Sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng đã được thể hiện rất rõ nét qua diễn biến tâm lý của ông Diểu.
Ông Diểu
-Ban đầu: ông Diểu nhìn nhận khỉ như những loài vật hoang dã, cần phải tiêu diệt để bảo vệ mùa màng.
- Ông không hề có một chút cảm thông nào đối với loài khỉ.
- Khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh để bảo vệ con, ông Diểu bắt đầu nhận ra sự tàn nhẫn của hành động săn bắn mà mình đã từng thực hiện.
- Tâm lý ông chuyển từ lạnh lùng, vô cảm sang hối hận và thương xót cho bầy khỉ.
- Ông nhận thấy rằng khỉ cũng có tình cảm, biết yêu thương và sẵn sàng hy sinh vì con, điều mà trước đây ông chưa từng suy nghĩ đến
Đàn khỉ
- Đàn khỉ có một cuộc sống bình yên, hòa hợp với thiên nhiên.
- Chúng không chỉ biết cách kiếm ăn và bảo vệ bản thân mà còn có đời sống tình cảm phong phú, biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.
- Sự xuất hiện của con người đã đe dọa môi trường sống của chúng. Con người săn bắn khỉ để lấy thịt và lông, xâm lấn không gian sinh tồn của chúng, khiến cuộc sống của đàn khỉ trở nên lo âu, sợ hãi.
→ Sự tương phản này không chỉ là một sự đối lập giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ mà còn là lời cảnh tỉnh về tác động tiêu cực của con người đối với thiên nhiên. Tác phẩm khuyến khích người đọc nhận thức rõ hơn về sự tàn nhẫn trong hành động của mình và kêu gọi sự chung tay bảo vệ thiên nhiên, môi trường sống của các loài động vật.
2.3 Chú ý sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật
Lời giải chi tiết:
Trong tác phẩm "Muối của rừng," nhân vật ông Diểu trải qua nhiều mâu thuẫn trong hành động và suy nghĩ của mình, phản ánh sự phức tạp của tâm lý con người.
- Ban đầu, ông Diểu hành động theo mục đích rõ ràng: đi săn khỉ để bảo vệ mùa màng - một suy nghĩ thực dụng và thiếu cảm thông.
- Khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh để bảo vệ con, ông Diểu cảm thấy hối hận. Ông nhận thức được sự tàn nhẫn của hành động săn bắn và thương xót cho bầy khỉ.
→ Đây là mâu thuẫn rõ ràng giữa hành động và suy nghĩ của ông trước và sau khi chứng kiến bi kịch của đàn khỉ.
- Sự mâu thuẫn tiếp tục xuất hiện khi ông Diểu tuyên bố sẽ không săn khỉ nữa, nhưng hành động của ông lại ngược lại. Ông vẫn tiếp tục đi săn, mặc dù đã có nhận thức về sự tàn nhẫn của việc làm đó.
→ Đây là mâu thuẫn giữa lời nói và hành động, thể hiện sự yếu đuối của con người khi không thể từ bỏ hoàn toàn những thói quen và bản năng.
⇒ Cuối cùng, ông Diểu bị giằng xé giữa ý thức và bản năng. Dù nhận thức được rằng săn bắn khỉ là sai trái nhưng bản năng sinh tồn và mong muốn bảo vệ mùa màng vẫn thúc đẩy ông tiếp tục hành động.
2.4 Chú ý sự thay đổi điểm nhìn và cách đánh giá về ông Diểu
Lời giải chi tiết:
Trong tác phẩm "Muối của rừng", sự thay đổi trong cái nhìn và đánh giá về nhân vật ông Diểu được thể hiện rõ ràng qua từng giai đoạn.
- Ban đầu, ông Diểu xuất hiện như một thợ săn tàn nhẫn, người xem thường sinh mạng của bầy khỉ trong rừng. Những hành động săn bắn của ông bị coi là đáng lên án, khiến người đọc cảm thấy phẫn nộ và dành sự đồng cảm cho những con khỉ bị săn đuổi.
- Khi ông Diểu chứng kiến cảnh tượng con khỉ mẹ hy sinh để bảo vệ con, điểm nhìn của người đọc về nhân vật này bắt đầu thay đổi. Người đọc dần hiểu và thông cảm cho ông, nhận ra rằng ông Diểu thực ra chỉ là một nông dân bình thường, phải đối mặt với những áp lực trong cuộc sống để nuôi sống gia đình. Từ đó, hình ảnh về ông Diểu trở nên phức tạp hơn, không còn đơn thuần là một kẻ tàn nhẫn, mà là một con người có tình cảm, biết hối hận và thức tỉnh.
→ Cuối cùng, ông Diểu được nhìn nhận như một người có lương tâm, một nhân vật nội tâm đầy mâu thuẫn nhưng cũng đầy chất người. Người đọc không chỉ đánh giá ông Diểu dựa trên hành động ban đầu mà còn hiểu được hoàn cảnh và tâm lý đằng sau những quyết định của ông.
⇒ Sự thay đổi trong cách đánh giá về ông Diểu phản ánh sự trưởng thành trong suy nghĩ của người đọc, giúp họ nhìn nhận nhân vật một cách đa chiều, công bằng và toàn diện hơn. Nó cũng là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự thấu hiểu và đồng cảm đối với những người phải đối mặt với những mâu thuẫn và khó khăn trong cuộc sống.
2.5 Theo dõi sự tự khám phá của ông Diểu về chính mình
Lời giải chi tiết:
Trong "Muối của rừng" hành trình tự khám phá của ông Diểu là một quá trình biến đổi nội tâm sâu sắc.
- Ban đầu, ông Diểu coi khỉ chỉ là những loài vật hoang dã, không có giá trị gì đặc biệt ngoài việc gây hại cho mùa màng.
- Khi chứng kiến cảnh tượng con khỉ mẹ hy sinh để bảo vệ con, một bước ngoặt lớn đã xảy ra trong tâm hồn ông. Hình ảnh này gợi cho ông nhớ về người vợ đã khuất, khơi dậy trong ông những cảm xúc sâu sắc về tình mẫu tử và giá trị của sự sống. → ông bắt đầu nhận ra sự tàn nhẫn trong hành động săn bắn của mình, dẫn đến một cuộc khủng hoảng nội tâm mạnh mẽ. Ông tự dằn vặt vì tội lỗi đã gây ra, bắt đầu nghi ngờ về những niềm tin và giá trị mà mình từng tin tưởng.
→ Kết quả của hành trình tự khám phá là một sự chuyển đổi toàn diện trong con người ông Diểu. Từ một thợ săn khỉ tàn nhẫn, ông trở thành người bảo vệ thiên nhiên, dành phần đời còn lại để chuộc lại lỗi lầm và truyền cảm hứng về ý thức bảo vệ môi trường.
2.6 Hình dung cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn này, ông Diểu rùng mình khi nghe tiếng kêu đau đớn của con khỉ nhỏ. Sự sợ hãi bất ngờ tràn ngập trong ông khi ông nhìn xuống vực thẳm đầy hoang vắng và nguy hiểm. Ông kinh hoàng bởi cảnh vật dưới vực thật heo hút, sâu không thấy đấy. Trong lòng ông dâng lên một cảm xúc sợ hãi tột cùng.
2.7 Vì sao đối mặt với Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Theo dõi tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” tiếp theo.
Lời giải chi tiết:
Khi đối mặt với Hõm Chết, nhân vật nghĩ đến "ma" có thể được giải thích qua một số nguyên nhân sau đây:
- Nỗi sợ hãi trước sự bí ẩn: Hõm Chết là một nơi hiểm trở và ẩn chứa nhiều nguy hiểm, tạo ra cảm giác hoang vu, cô đơn, dễ khiến con người cảm thấy bất an. Chính sự thiếu hiểu biết về địa hình và những hiện tượng kỳ lạ diễn ra tại đây đã kích thích tâm trí của ông Diểu, dễ khiến ông liên tưởng đến những điều siêu nhiên như "ma".
- Tác động của trạng thái tâm lý căng thẳng: rơi vào trạng thái căng thẳng khiến ông Diểu dễ dàng nghĩ đến "ma" khi đối mặt với hoàn cảnh hiểm nguy tại Hõm Chết.
- Ý nghĩa biểu tượng của "ma": Hình ảnh "ma" có thể tượng trưng cho những điều bí ẩn hoặc nguy hiểm tiềm ẩn mà nhân vật đang phải đối mặt cũng như nỗi sợ hãi và lo lắng sâu kín trong lòng ông Diểu, thể hiện cuộc hành trình đối mặt với chính mình.
Tâm trạng của ông Diểu trước những hiện tượng kỳ lạ:
- Sự lo lắng và hoang mang: Trước những hiện tượng kỳ bí xảy ra tại Hõm Chết, ông Diểu cảm thấy hoang mang, lo sợ vì không thể hiểu được nguyên nhân của những điều này. Nỗi sợ hãi trong lòng ông ngày càng tăng lên khiến ông bắt đầu nghi ngờ sự tồn tại của những điều siêu nhiên như ma quỷ.
- Tò mò và mong muốn khám phá: Bên cạnh nỗi sợ hãi, ông vẫn quyết tâm tìm hiểu và khám phá bí ẩn của Hõm Chết, đồng thời mong muốn vượt qua nỗi sợ hãi của bản thân.
- Chấp nhận và bình tĩnh: Qua quá trình đối mặt với các hiện tượng kỳ lạ, ông Diểu dần chấp nhận chúng như một phần của cuộc sống. Từ đó, ông không còn quá sợ hãi mà trở nên điềm tĩnh và chín chắn hơn.
⇒ Sự thay đổi trong tâm trạng và cách nhìn nhận của ông Diểu từ lo lắng, hoang mang đến chấp nhận và bình tĩnh, thể hiện sự trưởng thành của nhân vật. Điều này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đối mặt và vượt qua những nỗi sợ hãi, điều bí ẩn trong cuộc sống, một thông điệp mà tác phẩm muốn gửi gắm đến người đọc.
2.8 Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc?
Lời giải chi tiết:
Có nhiều yếu tố khiến ông Diểu không dễ dàng từ bỏ việc săn bắt con khỉ trắng:
- Niềm tin vào sự kiên trì và may mắn: Ông Diểu tin rằng nếu mình tiếp tục nỗ lực, cuối cùng sẽ bắt được con khỉ trắng.
- Lòng tham và mong muốn trả thù: Bộ lông quý hiếm của con khỉ trắng là một món quà đáng giá mà ông Diểu khao khát có được. Đồng thời, việc con khỉ trắng đã làm hại con chó của ông khiến ông mang trong lòng sự thù hận, tạo động lực để ông tiếp tục truy lùng.
- Lòng tự trọng và tinh thần thách thức: Ông Diểu không muốn bị người khác đánh giá là yếu đuối hay thất bại. Vì vậy, ông quyết tâm không bỏ cuộc, coi việc bắt con khỉ trắng là một thách thức phải vượt qua, nhằm khẳng định bản lĩnh và lòng tự trọng của mình.
- Ý nghĩa biểu tượng: Việc theo đuổi con khỉ trắng cũng là một ẩn dụ cho hành trình ông Diểu theo đuổi ước mơ và thử thách bản thân. Khi ông bắt được con khỉ trắng, điều này tượng trưng cho sự chiến thắng trước những giới hạn của chính mình.
→ Những lý do khiến ông Diểu không từ bỏ việc săn bắt con khỉ trắng thể hiện nhiều khía cạnh của tính cách con người, từ tham vọng cá nhân đến sự kiên trì và ý chí vượt qua thử thách. Hành trình này không chỉ đơn thuần là việc săn bắt, mà còn phản ánh quá trình tự khám phá và chiến thắng bản thân.
2.9 Ông Diểu đã chứng kiến “sự lạ” nào? Dự đoán những hoạt động tiếp theo của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Ông Diểu đã chứng kiến những hiện tượng kỳ lạ trong hành trình của mình.
- Hòn đá biết nói, một hiện tượng siêu nhiên khiến ông Diểu bất ngờ và cảm thấy bất an. Hòn đá tự nhiên cất tiếng, cảnh báo về những nguy hiểm tiềm tàng trong Hõm Chết.
- Một con khỉ trắng bí ẩn, xuất hiện với khả năng di chuyển nhanh nhẹn và dường như có ý trêu đùa ông, khiến ông thêm phần lo lắng.
- Những hiện tượng kỳ ảo như bóng người lướt thướt, tiếng sáo vang vọng trong đêm tối càng làm ông cảm thấy bất an và bối rối.
Dự đoán về hành động tiếp theo của ông Diểu có thể bao gồm việc ông sẽ kiên trì truy lùng con khỉ trắng. Niềm khao khát trả thù cho con chó bị hại và sở hữu bộ lông quý giá sẽ thúc đẩy ông tiếp tục cuộc săn. Tuy nhiên, điều này có thể đưa ông vào những tình huống nguy hiểm không lường trước được.
Tuy nhiên, không loại trừ khả năng ông Diểu sẽ cảm thấy kiệt sức và nản lòng sau nhiều lần thất bại. Trong trường hợp đó, ông có thể quyết định bỏ cuộc và quay về nhà, hối hận vì đã không nghe theo lời cảnh báo của người khác và mạo hiểm quá mức.
2.10 Ông Diểu đang đối diện với tình thế gì?
Lời giải chi tiết:
Ông Diểu đang rơi vào tình huống khó khăn: một mặt, ông có thể cứu con khỉ khỏi lũ mối nguy hiểm, loài có thể biến mọi thứ thành cám; mặt khác, ông phải quyết định liệu có nên mang con khỉ bị thương về nhà hay thả nó trở lại khu rừng. Những suy nghĩ mâu thuẫn đang khiến ông bối rối, và ông lo sợ sự chế giễu từ người đời nếu trở về từ rừng mà không mang theo con vật nào.
2.11 Theo bạn, tình huống này có thường xảy ra không?
Lời giải chi tiết:
Theo tôi tình huống này ít có khả năng xảy ra.
2.12 Chú ý chi tiết hoa tử huyền
Lời giải chi tiết:
Chi tiết hoa tử huyền trong tác phẩm "Muối của rừng" mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:
- Biểu tượng của sự thanh bình và thịnh vượng: Hoa tử huyền, loài hoa quý hiếm chỉ nở mỗi ba mươi năm một lần, được xem như dấu hiệu của mùa màng bội thu và đất nước thanh bình theo quan niệm dân gian.
- Biểu tượng cho sự chuyển biến trong tâm hồn ông Diểu: khơi dậy trong ông Diểu sự hối hận và nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc sống hòa hợp với thiên nhiên, thể hiện sự thay đổi trong tâm hồn của ông.
- Biểu tượng của niềm tin vào tương lai: Sự nở rộ của hoa tử huyền không chỉ tượng trưng cho niềm tin vào tương lai tốt đẹp, mà còn khơi dậy hy vọng rằng con người có thể chuộc lỗi và hướng tới những điều tốt hơn.
- Vai trò trong việc kết thúc tác phẩm: tạo nên một kết thúc mở cho câu chuyện, khiến người đọc suy ngẫm về tương lai của ông Diểu và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.
→ Chi tiết hoa tử huyền là một yếu tố quan trọng trong tác phẩm, không chỉ tạo nên một kết thúc đầy suy ngẫm mà còn mang đến những thông điệp nhân văn về sự bảo vệ thiên nhiên và cuộc sống hòa hợp với môi trường.
Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!
3. Soạn bài Muối của rừng: Sau khi đọc
3.1 Câu 1 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Liên hệ giữa nhan đề "Muối của rừng" và nội dung câu chuyện:
Nghĩa đen:
- "Muối" là một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của con người, có vai trò thiết yếu trong chế độ ăn uống.
- "Rừng" là nơi cung cấp vô số tài nguyên quý báu, bao gồm cả nguồn muối tự nhiên được lấy từ các loại thực vật hay khoáng chất.
- "Muối của rừng" vì thế có thể được hiểu là những tinh hoa, giá trị quý giá mà rừng mang lại.
Nghĩa bóng:
- "Muối" tượng trưng cho những giá trị tinh thần quý báu, là biểu tượng của sự mặn mà, đậm đà của đời sống tinh thần.
- "Rừng" biểu trưng cho thiên nhiên hoang dã, cho cuộc sống mộc mạc, nhưng ẩn chứa nhiều bài học quý báu.
- "Muối của rừng" do đó trở thành biểu tượng cho những giá trị tinh thần mà con người có thể học hỏi từ thiên nhiên, từ sự hoang dã của rừng.
Ý nghĩa nhan đề:
- "Muối của rừng" là một nhan đề ngắn gọn, súc tích nhưng gợi mở nhiều suy nghĩ sâu xa.
- Nó không chỉ gợi ý về hành trình của nhân vật mà còn nhấn mạnh thông điệp của tác phẩm về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
→ Nhan đề "Muối của rừng" không chỉ đơn thuần là một cách gọi ẩn dụ mà còn chứa đựng thông điệp sâu sắc, thể hiện mối liên hệ mật thiết với nội dung của câu chuyện. Tác giả dùng nó như một điểm nhấn để khơi gợi sự tò mò và đồng thời gửi gắm một lời nhắn nhủ về tầm quan trọng của việc sống hài hòa với thiên nhiên.
3.2 Câu 2 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Hành trình đi săn của ông Diểu trong "Muối của rừng":
- Khởi đầu: Ông Diểu hăm hở chuẩn bị cho cuộc săn với niềm phấn khích, mang theo khẩu súng mới.
- Quá trình săn:
- Khi gặp đàn khỉ, ông nhanh chóng bắn hạ con khỉ đực. Sau đó, ông quan sát thấy khỉ cái chăm sóc khỉ đực, điều này làm ông ngạc nhiên và gây ra một cảm giác bất an. Không lâu sau đó, khỉ cái phản công, khiến ông Diểu hoang mang và sợ hãi.
- Trên đường trở về, ông đối mặt với một con trăn khổng lồ, và bị nó tấn công. Dù phải vật lộn để thoát chết, ông vẫn có cơ hội suy ngẫm về những hành động của mình trong cuộc săn.
- Kết thúc: Trở về nhà, ông Diểu mất đi cảm giác hân hoan và niềm vui trước đó. Hành trình săn bắn này đã mang đến cho ông những nhận thức mới mẻ về thiên nhiên và sự sống, khiến ông phải nhìn lại chính mình.
Tâm trạng và cảm xúc: Từ sự tự tin, háo hức ban đầu, ông dần trải qua nỗi sợ hãi và hối hận khi đối mặt với hậu quả từ hành động của mình. Qua trải nghiệm, ông nhận ra sự tàn nhẫn của bản thân và thấu hiểu hơn về tình cảm mẫu tử cũng như giá trị của sự sống.
Biểu tượng:
- Súng: Đại diện cho sức mạnh và sự tàn nhẫn của con người.
- Khỉ: Tượng trưng cho thiên nhiên, sự yếu đuối và tình mẫu tử.
- Trăn: Biểu trưng cho nguy hiểm, thử thách và sự trừng phạt.
→ Hành trình săn bắn này không chỉ là một cuộc săn đơn thuần mà còn là hành trình khám phá bản thân, thức tỉnh lương tri và bài học về sự tôn trọng thiên nhiên cùng sự sống.
Sơ đồ: Niềm vui, háo hức → Gặp đàn khỉ → Bắn chết khỉ đực → Quan sát khỉ cái chăm sóc khỉ đực → Bị khỉ cái tấn công → Cố gắng chiến đấu, thoát chết → Suy nghĩ về hành động của mình → Kết thúc → Mất đi niềm vui, hân hoan → Nhận thức mới → Suy nghĩ, cảm xúc → Biểu tượng
3.3 Câu 3 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Ông Diểu đã trải qua một loạt suy nghĩ và cảm xúc khi quan sát cuộc sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân:
- Ông bị cuốn hút bởi sự nghịch ngợm và ngây thơ của đàn khỉ, cảm thấy thích thú với cách chúng chơi đùa.
- Sự tò mò nổi lên trong ông khi tìm hiểu về tập tính sinh sống của loài khỉ.
- Khi chứng kiến cảnh khỉ mẹ chăm sóc khỉ con bị thương, ông không khỏi xót xa và xúc động.
- Từ đó, ông nhận ra sự thiêng liêng của tình mẫu tử giữa loài khỉ, một sự tương đồng đáng kinh ngạc với tình cảm của con người, khiến ông bắt đầu suy ngẫm về những hành động săn bắn trước đó của mình.
- Những suy nghĩ đó đã dẫn đến sự tự trách, cảm giác tội lỗi và sự day dứt vì đã vô tình phá vỡ hạnh phúc của gia đình khỉ.
Những suy nghĩ của ông Diểu hoàn toàn đáng đồng tình, vì qua việc chứng kiến khỉ mẹ chăm sóc khỉ con bị thương, ông nhận thấy rằng tình cảm mẹ con, dù ở loài vật hay con người, đều đáng quý và cần được tôn trọng. Chúng ta cần nuôi dưỡng lòng yêu thương và sự bao dung đối với mọi sinh linh.
3.4 Câu 4 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Trong truyện "Muối của rừng," suy nghĩ và cảm xúc của ông Diểu trải qua những biến đổi khi chứng kiến những việc kỳ lạ ở Hõm Chết:
Trước khi vào rừng
Sau khi vào rừng
Có thói quen săn bắn
Bị ám ảnh bởi tiếng kêu thảm thiết của khỉ mẹ khi bị bắn chết khiến ông Diểu day dứt, trăn trở.
Coi việc săn bắn là thú vui
Nhận thức được sự tàn nhẫn của bản thân khi chứng kiến cảnh khỉ đực hy sinh bản thân để bảo vệ con.
Có quan niệm sai lệch về thiên nhiên: Ông Diểu coi thiên nhiên là nơi để con người khai thác, phục vụ cho nhu cầu con người.
Bắt đầu có sự đồng cảm với thiên nhiên: Ông Diểu cảm thương cho số phận của loài vật, nhận ra rằng chúng cũng có tình cảm và biết yêu thương.
3.5 Câu 5 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Lời giải chi tiết:
Chi tiết "hoa tử huyền" trong truyện "Muối của rừng" xuất hiện ở cuối tác phẩm và mang nhiều ý nghĩa biểu tượng, góp phần quan trọng vào việc truyền tải thông điệp của câu chuyện.
- Biểu tượng của sự thanh tẩy: Hoa tử huyền với màu trắng tinh khôi xuất hiện sau cơn mưa rào, tượng trưng cho sự thanh tẩy và gột rửa những tội lỗi và sai lầm mà con người đã mắc phải. Khi ông Diểu nhìn thấy hoa tử huyền sau những biến cố trong câu chuyện, nó như một dấu hiệu của sự tẩy rửa tâm hồn, giúp ông tìm lại sự bình yên và an lành trong tâm trí sau những gì đã trải qua.
- Biểu tượng của hy vọng và tái sinh: Hoa tử huyền, loài hoa chỉ nở một lần mỗi ba mươi năm, tượng trưng cho hy vọng và sự tái sinh. Điều này phản ánh quyết tâm của ông Diểu trong việc thay đổi bản thân, từ một người săn bắn vô tình trở thành người bảo vệ thiên nhiên. Sự xuất hiện của hoa tử huyền ngầm hứa hẹn một tương lai tươi sáng, nơi con người sống hòa hợp với thiên nhiên và bảo vệ môi trường sống.
- Biểu tượng của vẻ đẹp thuần khiết của thiên nhiên: Hoa tử huyền tượng trưng cho sự hoang sơ và thuần khiết của thiên nhiên. Khi ông Diểu phát hiện ra loài hoa này, nó như là một lời nhắc nhở rằng con người chỉ có thể tìm thấy sự an yên và hạnh phúc thật sự khi họ hòa mình với thiên nhiên, chứ không phải khi họ cố gắng chinh phục hoặc phá hủy nó.
- Tăng cường giá trị nghệ thuật của tác phẩm: Chi tiết "hoa tử huyền" cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường tính nghệ thuật của truyện, mang lại cho câu chuyện một cảm giác huyền bí và kỳ diệu. Điều này tạo ra sự ấn tượng sâu sắc cho người đọc, đồng thời củng cố chủ đề chính của tác phẩm, đó là tầm quan trọng của việc bảo vệ và gìn giữ thiên nhiên.
→ Chi tiết "hoa tử huyền" không chỉ là một phần của cốt truyện mà còn mang trong mình nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Nó giúp tác giả truyền tải những thông điệp quan trọng về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, đồng thời làm nổi bật sự thay đổi trong tâm hồn nhân vật chính, tạo nên sự thành công cho tác phẩm "Muối của rừng"
3.6 Câu 6 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Sự tương phản giữa diện mạo và tình thế của ông Diểu ở đầu và cuối truyện "Muối của rừng" không chỉ là yếu tố làm nổi bật hành trình của nhân vật mà còn truyền tải sâu sắc thông điệp của tác phẩm.
Đầu truyện
Cuối truyện
Diện mạo
Ông Diểu được miêu tả như một người đàn ông gầy gò, da sạm đen, quần áo rách rưới, chân đi đất
→ thể hiện rõ sự mệt mỏi và kiệt quệ của một thợ săn sống cuộc đời gian truân. Hình ảnh này cho thấy ông Diểu đã trải qua nhiều khó khăn trong cuộc sống mưu sinh, bị thiên nhiên và thời gian bào mòn.
Sau khi trải qua biến cố lớn, ông Diểu xuất hiện trong trạng thái trần truồng, lấm lem bùn đất, với tóc tai rũ rượi.
→ Hình ảnh này biểu trưng cho sự hòa mình vào thiên nhiên, một sự thoát ly khỏi những ràng buộc của xã hội. Ông đã rũ bỏ mọi vỏ bọc và danh phận, trở thành một phần của môi trường tự nhiên.
Tình thế
Là một thợ săn giàu kinh nghiệm, ông Diểu thể hiện sự tự tin và bản lĩnh trong việc săn bắn.
Ông chủ động trong mọi hành động, tự tin đối mặt với thiên nhiên, coi đó như một cuộc chơi nơi ông luôn nắm thế chủ động.
Sau cuộc đối đầu với đàn khỉ, ông Diểu từ một người thợ săn đầy quyền uy trở thành kẻ bị truy đuổi, phải chạy trốn trong sợ hãi.
Ông không còn là người chủ động nữa mà giờ đây trở thành người yếu thế, hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên để tồn tại.
Thông điệp chính của tác phẩm là một lời cảnh báo mạnh mẽ về việc con người tàn phá thiên nhiên. Tác phẩm kêu gọi con người cần sống hòa hợp với môi trường, bảo vệ sự đa dạng sinh học, và khẳng định sức mạnh của thiên nhiên, cũng như những hậu quả mà kẻ xâm phạm thiên nhiên phải gánh chịu.
Ngoài ra, sự tương phản này còn thể hiện sự thay đổi từ tâm lý tự tin, hung hãn sang hối hận và giác ngộ, từ quan niệm coi thiên nhiên là đối tượng khai thác sang nhận thức thiên nhiên là bạn đồng hành, từ mối quan hệ đối đầu giữa con người và thiên nhiên sang sự hòa hợp cần thiết.
3.7 Câu 7 trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
So sánh chi tiết kì ảo trong 2 tác phẩm "Muối của rừng" và "Đèn thiêng cửa bể":
*Điểm giống nhau:
-Cả hai tác phẩm đều sử dụng các yếu tố kì ảo để:
- Tạo nên sự ly kỳ, hấp dẫn cho câu chuyện.
- Làm nổi bật quan niệm của người xưa về thế giới tự nhiên và tâm linh.
- Phản ánh những vấn đề của xã hội và giúp tác giả truyền tải thông điệp ý nghĩa đến người đọc.
*Điểm khác nhau:
Tiêu chí
Muối của rừng
Đèn thiêng cửa bể
Loại chi tiết kì ảo
Hiện thực kỳ ảo
Kỳ ảo hoang đường
Mức độ phổ biến
Ít, chỉ xuất hiện trong một số chi tiết
Nhiều, bao trùm toàn bộ câu chuyện
Vai trò
Tạo điểm nhấn, góp phần thể hiện chủ đề
Mang tính cốt lõi tạo cấu trúc và mạch truyện
Ví dụ
Tiếng kêu của khỉ, hoa tử huyền
Cây đèn thiêng, con ốc, con rùa
Tác dụng
Thể hiện sự bí ẩn của thiên nhiên và sự thức tỉnh con người
Thể hiện ước mơ và niềm tin về công lý, ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người
Ngoài ra, các chi tiết kỳ ảo trong hai tác phẩm cũng khác nhau về nguồn gốc và ý nghĩa. Trong "Muối của rừng," các chi tiết này dựa trên quan niệm dân gian về linh hồn động vật, biểu hiện sự trừng phạt của thiên nhiên đối với con người. Trong khi đó, "Đèn thiêng cửa bể" sử dụng trí tưởng tượng sáng tạo của tác giả để diễn tả sức mạnh của chính nghĩa và niềm tin vào một tương lai tốt đẹp.
→ chi tiết kỳ ảo trong hai tác phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải chủ đề và thông điệp, nhưng mỗi tác phẩm lại sử dụng chúng theo cách riêng, thể hiện phong cách và quan điểm sáng tác độc đáo của từng tác giả.
4. Kết nối đọc viết trang 113 sgk Văn 12/1 kết nối tri thức
Yếu tố kỳ ảo trong "Muối của rừng" là một điểm nhấn sáng tạo, góp phần quan trọng vào sự thành công của tác phẩm. Các chi tiết như tiếng kêu bi thương của khỉ mẹ, sự xuất hiện của hoa tử huyền, và giấc mơ của ông Diểu đều tạo nên sự kỳ bí và sâu sắc cho câu chuyện. Tiếng kêu của khỉ mẹ, sau khi chứng kiến khỉ đực bị bắn, không chỉ là lời cảnh tỉnh đối với ông Diểu mà còn là biểu tượng cho sự lên án đối với hành vi phá hoại thiên nhiên. Hoa tử huyền, nở sau cơn mưa, mang ý nghĩa của sự thanh tẩy và khởi đầu mới, biểu trưng cho sự hồi sinh và niềm hy vọng. Giấc mơ của ông Diểu, đan xen giữa hiện thực và kỳ ảo, phản ánh cuộc đấu tranh nội tâm sâu sắc của nhân vật, cho thấy sự day dứt và khao khát chuộc lỗi của ông. Yếu tố kỳ ảo không chỉ tăng cường sự hấp dẫn mà còn thể hiện chủ đề chính: sự cảnh báo và trừng phạt từ thiên nhiên đối với những ai xâm phạm nó.
Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Muối của rừng Văn 12 tập 1 kết nối tri thức. Với bài tập này, chúng ta sẽ có cái nhìn sâu hơn về tác dụng của các yếu tố kỳ ảo trong mục đích truyền tải thông điệp của tác giả. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!
Nguồn:
